Тӧрлаташ Хилари ӱмаште, сша выступатленыт ойлыш госсекретарь интернет эрыкым Но Вьетнамыште Вьетнам шуко еҥ нерген шуко пале огыл, молан гын, молан нуно историй урокым школышто тунемешНо шуко шуко еҥын правам пудыртен сми шотлалтын радар дене чоҥештылын, вьетнамысе правительстве мо шуктен. Кунам тудын деч йодыныт, тудым арестоватлат да пеҥгыдын судитлыман ушештараш Тӧрлаташ блоггер-влак демократийын темдал, да монашке-влак буддийский монахын, а весе, шеҥгеке да политик да правительстве тидын шотышто юмызылан католик-влак гыч. Пырля, йот эл паша шотышто министр октябрь вьетнамыште заседанийыштыже, тиде пудыртымаш лиеш нерген ушештарымаш нимоланат, но тудо иктым ойлен йӧратымаш нерген соглашенийым тидын олмеш ылыжтара сша двусторонний вес йылме дене торгаен. Касвел эллашке колтен айдемын праважым пудыртылмашым да куатлын ыштен кертмыж эше ик маргинализировать мер темдал. Госсекретарь США кузе, очыни, пала, ик элышт лийын манын вьетнам у 10 блоггер-влак гыч ыштыме, но тидын лӱмжым ом ончыкто, каяш мыняр шуйна. Тыгай примерым шуко пудыртат Кугыжаныш кулешан проект-влакым ваштареш годым кодшо ийын майыште демонстрацийыш, кок еҥ, нунын кокла гыч иктыже 12 ияш рвезе, пушташат лиеш, кунам тӱшка полиций шалаташ тӧченыт. Октябрьыште, индеш еҥ улыт баннер иктешлыме почеш куд ий марте жаплан тюрьмашке сакат, нунын йӧн-влак 'демократийын многопартийный'.
Юрист кучемым титаклыман коеш вьетнамысе декабрь американ-шамычак права шотышто Subversion еҥ дене, осал лиеш приговорым кондо.
Тудо интернет блогышто возен, тудын полшымыж да политикыште демократийын демократийын фракцийын арален поктен луктын каласа. Тиде ийын майыште далее гай огыл, айдеме лияш тараташ бьен дьен областьыште йоммо деч вара салтакым колташ тӱҥалат, религий да калык эрык верч протестым хмонг чараш манын эше ик гана, августышто, христиан уш кайымеш кержалте да латкок дегар кырат. Пытартыш жапыште франций кум арня лийме деч вара икмыняр ийлан тюрьмаш шынден возен налаш граждан-влакын 'технической' член паша шотышто Опта Таҥем, вьетнамысе тӱшка правительствыже пеҥгыдемден, эсогыл сша-ште гынат мо тыгай йӧрдымӧ парнят дене кеч-могай активист-влак маркироватлымаш терроризм. Ӱзгар-влак кушто улат сша-ште, тиде еҥ да кыраш тӱкылымаште Нуным тюрьмаш петырыме жапыште, сша эрык нерген мутым умбакыже тӱжвал хиллари тӧрлаташ политике интернет кая. Тидын деч вара, шым кумло элыште демократий да сенаторлан коалиций чарымылан серышым возаш полшымаш конгрессмен витле ушымо штат-влак. Тидын марте мый тыланда кодеш, маныт шонем, молан толмыштым"виш серышыже", - возат касвел правительствын йот эл паша шотышто министерстве, тиде чуҥга нунылан эрыкым калыклан ончыкташ адекватный обеспокоенность хмонг вашмут шотан, вес еҥ да дегар кутко виса.
Умбакыже вьетнамысе пособничать касвел чиновник, правам пудыртен еҥ осал деч куштылгын кая эл, экономикыште ала мо нунылан тыге нуно чумыргеныт.
Тӱням огеш уж мо, тиде мом еҥ кӱшеш ышталтын, молан тудо кажне гана вашталтеш шоненыт, цензур тыгай годым ме чыла нерген да касвел эл кайыме нерген колмеке, тӧра вуйым шиймыжым тв, Китай, Иран, бирма, вьетнамысе калык тӱняште сокыр кычкырымыж колеш. Те школышто мо уло, ынде але университет пытаре гын, те юрист тӱналыда, те чыла пуымо студент юрист, мом ышташ кӱлеш, законым шонен тиде карьерыштыже поктен, куштылгырак манам.
